II wojna światowa w Puławach. Przeczytaj, co od I września działo się w naszym mieście

1 września – O godz. 8.00 mieszkańcy Puław dowiedzieli się o wybuchu wojny z oficjalnego komunikatu radiowego. Rozpoczęto mobilizację żołnierzy z 2. Pułku Saperów Kaniowskich. Zorganizowano przeciwpancerną obronę mostu. Po południu ogłoszono orędzie Prezydenta Ignacego Mościckiego.

2 września – Lotnictwo niemieckie dokonało pierwszego bombardowania puławskiego mostu.

3 września – Przed południem zbombardowano puławskie śródmieście w okolicy hotelu i cukierni ,,Bristol”. Zginęło 15 osób. Obronę puławskiego mostu powierzono Warszawskiej Brygadzie Pancerno-Motorowej płk Stefana Roweckiego.

4 września – W godzinach rannych żołnierze polscy zajęli pozycje obronne. Obroną odcinka Puławy – Kazimierz Dolny dowodził kpt. Roman Kania. Na moście pojawili się uciekający cywile oraz wycofujące się oddziały wojskowe. Puławy nadal były bombardowane.

5 września – Płk Stefan Rowecki po rozmowie w Kurowie ze swoim zwierzchnikiem gen. Tadeuszem Ludwikiem Piskorem dowódcą Armii ,,Lublin” dokonał inspekcji obrony puławskiego mostu. W jej trakcie nastąpił nalot bombowy na stanowiska obronne. Zginęło 8 osób a 12 zostało rannych.

6 września – W godzinach południowych lotnictwo niemieckie bombardowało most, pobliską zabudowę miejską i Rudę Czechowską. Została wówczas uszkodzona jezdnia mostu. Spłonęła niemal cała dzielnica żydowska.

7 września – Podczas bombardowania Puław ok. godz. 17.00 poważnemu zniszczeniu uległ Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.

8 września – Przez most przechodziły grupy uciekającej ludności cywilnej. Wisłę przekraczali żołnierze z rozbitej Armii ,,Prusy” oraz jednostki z 29. i 36. Dywizji Piechoty. Po południu puławska obrona powstrzymała podchodzenie jednostek niemieckich na przedmoście. Ppłk Zygmunt Bierowski przejął dowodzenie odcinkiem od kpt. Romana Kani.

9 września – W godzinach porannych obrona polska ostrzelała oddziały niemieckie z 29. Dywizji Piechoty Zmotoryzowanej, których zadaniem było zdobycie mostu. Nieprzyjaciel zajął jedynie Górę Puławską. Miasto i stanowiska polskiej obrony zostały ponownie zbombardowane.

10 września – W godzinach porannych polscy saperzy wysadzili przęsło mostu od strony Puław. Odparto kolejne ataki żołnierzy niemieckiej. Zbombardowano polskie stanowiska obronne. 39. Dywizja Piechoty Rezerwowej gen. Brunona Olbrychta objęła odcinek Wisły Dęblin – Kazimierz Dolny.

11 września – Puławska obrona ostrzelała żołnierzy niemieckich na przeciwległym brzegu, przygotowujących się do przeprawy przez Wisłę. W tym czasie miasto opuścili mieszkańcy. W dużym stopniu spaleniu i zburzeniu uległy domy przy ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego od kościoła parafialnego do Domu Harcerza oraz przylegająca do niej boczna zabudowa miejska. Niemcy nadal prowadzili ostrzał artyleryjski miasta.

12 września – Dowództwo niemieckie wydało rozkaz dla XIV Korpusu Zmotoryzowanego aby utworzył przyczółek pod Puławami. Działania wojenne ograniczyły się do wymiany ognia artyleryjskiego i ostrzałów patroli.

13 września – Tego dnia sytuacja wyglądała podobnie jak w dniu poprzednim. W rozkazie Naczelnego Dowództwa do gen. Tadeusza Ludwika Piskora stwierdzono, że m. in. puławska oborana ma jak najdłużej odpierać ataki wroga celem uniemożliwienia wcześniejszego przejścia przez most.

14 września – Wobec przełamania obrony polskiej i sforsowania Wisły pod Annopolem i Maciejowicami puławscy obrońcy w godzinach wieczornych pod dowództwem gen. Bruno Olbrychta opuścili swoje stanowiska obronne i wycofali się z miasta.

15 września – Do opuszczonych i zniszczonych Puław wkroczyły niemieckie oddziały 13. Dywizji Piechoty Zmotoryzowanej z XIV Korpusu Zmotoryzowanego, po uprzednim wybudowaniu mostu pontonowego na Wiśle.

Relację przygotował Zbigniew Kiełb z Pracowni Dokumentacji Dziejów Miasta w Puławach- link. Zachęcamy by odwiedzić stronę.

Na zdjęciu zniszczone kamienice przy skrzyżowaniu ulic Czartoryskich i Lubelskiej (obecnie Marszałka Józefa Piłsudskiego), 1939 r. Fotografia należy do Pracowni Dokumentacji i Dziejów Miasta w Puławach. Została przekazana do archiwum przez panią Paulinę Leszek-Wierzbowską.