Leszek Gorgol: Puławy zasługują na muzeum narodowe

Już jako radny i przewodniczący komisji kultury i promocji Rady Miasta Puławy wspierał Pan powstanie Muzeum Książąt Czartoryskich. Teraz lobbuje Pan za rozwojem tej placówki. Dlaczego to takie ważne? Czy Puławy mogą konkurować z Krakowem, gdzie są przechowywane zbiory Czartoryskich?
Z badań opinii społecznej tworzonych na potrzeby budowania strategii promocyjnych, turystycznych oraz rozwoju miasta i powiatu wynika, że muzeum jest jednym z ważniejszych elementów rozwoju miasta i regionu. Z tą placówką współpracuje fundacja książąt Czartoryskich. Uzależniła ona współpracę od chęci społeczności lokalnej do wygenerowania środków na rozszerzenie działalności muzeum i odtworzenie pierwszego muzeum na terenach ziem polskich, które ponad 200 lat temu powstało właśnie w Puławach za sprawą księżnej Izabeli Czartoryskiej. Tak więc Puławy, jako kolebka muzealnictwa polskiego, zasługują na taką placówkę. Muzeum Czartoryskich funkcjonuje w Krakowie i Puławy nie chcą przenosić tu całej tamtejszej placówki, a jedynie część jej zbiorów, tych których nie eksponuje Kraków.
Za utworzeniem w Puławach pierwszego muzeum przemawiają też argumenty historyczne. Zabory, wojny oraz ideologia okresu powojennego nie sprzyjały sprowadzeniu pamiątek kultury narodowej do Puław i odtworzeniu tu I muzeum. Sytuacja tymczasowości funkcjonowania w pałacu różnych instytucji powinna się skończyć. Puławy powinny określić swój cel strategiczny związany z muzeum Czartoryskich. Jest nim odtworzenie muzeum we wszystkich obiektach osady pałacowo-parkowej, a więc w pałacu, gdzie mieści się IUNiG oraz pałacu Marynki, gdzie obecnie mieści się Oddział Pszczelnictwa Instytutu Ogrodnictwa ze Skierniewic. Placówki naukowe powinny zostać przeniesione do innych siedzib. Rewitalizacji powinien się także doczekać park i ogród pałacowy, które należy przywrócić do stanu pierwotnego rozkwitu. Działalność muzelna i ogrodnicza Izabeli Czartoryskiej współgrały ze sobą. Wszystkie obiekty architektoniczne wchodzące w skład zespołu pałacowo-parkowego są tak stworzone, że mają symboliczne znaczenie dla kultury narodowej i muzealnictwa oraz funkcjonującej tu ongiś kultury europejskiej. W Puławach powinna powstać placówka muzealna o znaczeniu narodowym powołana przez ministra kultury, a nie tylko poprzez wielostronne umowy społeczne. Stworzenie muzeum narodowego może zagwarantować odtworzenie i uratowanie parku i obiektów zabytkowych, jakimi są pałac i parkowe budowle. Te obiekty są opisywane jako placówki pierwszego muzeum w Polsce. O muzeum można przeczytać w podręcznikach do historii oraz kultury i literatury polskiej, ale nie można go zobaczyć.

Czy władze samorządowe powinny wystąpić do ministra kultury o utworzenie muzeum narodowego?
Najpierw wokół tej idei trzeba stworzyć ruch społeczny, który uświadomi mieszkańcom i zarządzającym puławskimi instytucjami kultury, że utworzenie muzeum powinno być jednym z ważniejszych celów na najbliższe 10 lat. Na Lubelszczyźnie, poza muzeum na Majdanku, nie ma muzeum narodowego. Odtworzenie takiej placówki w kontekście puławskim i ponadlokalnym byłoby istotnym faktem z powodu dalszych badań nad historią Polski i działalnością książąt Czartoryskich. Muzeum byłoby zapleczem dla rozwoju nauk humanistycznych i kulturowych KUL i UMCS. Zyskałby także wizerunek Puław i promocja miasta związana z turystyką historyczną.

Co należy zrobić, by powstało muzeum narodowe?
Od lat jestem działaczem Towarzystwa Przyjaciół Puław i wykorzystam wszystkie możliwe kontakty z ludźmi ze sfery nauki, organizacji pozarządowych, aby upowszechniać myśl o utworzeniu muzeum narodowego i jednoczyć ludzi wokół tego celu. Szkoda zaprzepaścić zaangażowania miasta w działalność muzeum. Jest ono dzierżawcą części terenu osady pałacowo-parkowej. Będzie szukało pieniędzy na rewitalizację łachy wiślanej. Ujednoznacznienie zarządzania nad obiektami zespołu pałacowo-parkowego byłoby wskazane, bo ułatwiłoby aplikowanie o pieniądze na odtwarzanie muzeum i rewitalizację parku. Równolegle należałoby wspierać dyrektora IUNiG i sferę naukową instytutu w kwestii sfinansowania nowoczesnej placówki naukowo-badawczej. Puławskie muzeum powinno być umieszczone w strategii ministerstwa kultury dotyczącej tworzenia muzeów w kraju i strategii ministerstwa rolnictwa dotyczącej rozwoju nauk rolniczych w Puławach. IUNG rozpoczął w tym roku budowę nowoczesnych laboratoriów, do których będzie przeniesiona z pałacu część działalności naukowo-badawczej. Puławy muszą wykorzystać perspektywę finansową w latach 2014-2020, gdzie będą do pozyskania duże pieniądze naprzedsięwzięcia kulturowe. Jeśli teraz nie zadbamy o rozwój muzeum, to znów odwlecze się to na następne odległe lata.