Pałac i park w Puławach wśród najważniejszych zabytków w kraju. „To nie tylko prestiż”

Pomniki Historii to elitarna grupa obiektów o szczególnym znaczeniu dla dziedzictwa kulturowego naszego kraju. Na liście jest 114 obiektów. Z województwa lubelskiego do tej pory było pięć: zespół architektoniczno-urbanistyczny Lublina, Zamość, pałac i park w Kozłówce, Kazimierz Dolny oraz Stadnina Koni w Janowie Podlaskim. Na mocy rozporządzenia prezydenta RP z 31 maja do tej listy dołączył zespół pałacowo – parkowy w Puławach. Decyzja weszła w życie w ostatni wtorek.

- Uczestnicząc parę lat temu w uroczystości przyznania tytułu Pomnika Historii Stadninie Koni w Janowie Podlaskim, podczas prezentacji filmu poświęconego wszystkim pozostałym zabytkom, które taki tytuł już posiadały – stwierdziłem oczywisty i dotkliwy brak Puław. Stąd wspólnie z Dyrektorem IUNG (Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa, który administruje parkiem i pałacem - przyp. red.), podjęte zostały starania o przyznanie Puławom tego zaszczytnego tytułu – opisuje dr Dariusz Kopciowski, Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków.

I dodaje, że decyzja oznacza nie tylko prestiż. - To też istotny argument w staraniach o środki finansowe (z budżetu państwa jak i europejskie) na prace konserwatorskie i restauratorskie – zaznacza.

- Na pewno to zaszczyt i docenienie Puław na arenie ogólnopolskiej – mówi Łukasz Kołodziej, kierownik Wydziału Kultury, Promocji i Komunikacji Społecznej UM Puławy. - Jesteśmy miastem z bogatą historią i tradycją, a przyznanie tytułu Pomnika Historii jeszcze podnosi rangę nie tylko zespołu pałacowo-parkowego, ale i całych Puław – ocenia.

W skład zespołu pałacowo-parkowego wchodzą m.in. pałac, Domek Gotycki, Świątynia Sybilli, Domek Grecki czy pałacowa kaplica. Chociaż początki rezydencji sięgają 1671 roku, to rozkwit nastąpił dopiero kilkadziesiąt lat później, wraz z przybyciem do Puław Izabeli z Flemingów i Adama Kazimierza Czartoryskich. W 1785 roku podjęli prace przy przebudowie pałacu, który, jak przypomina dr Kopciowski, stał się znaczącym ośrodkiem życia politycznego, kulturalnego, literackiego i naukowego w naszym kraju. Na początku XIX wieku w parku rozmieszczono budowle, mostki, rzeźby.

- W 1801 roku otwarto Świątynię Sybilli – pierwsze w Polsce, świadomie zorganizowane muzeum narodowych pamiątek – zaznacza Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Po upadku powstania listopadowego puławska rezydencja została skonfiskowana przez cara Mikołaja I. W pałacu umieszczono Instytut Wychowania Panien, a potem kolejno Instytut Politechniczny i Rolniczo-Leśny oraz Instytut Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa.

- Pomimo burzliwych losów historii rezydencja puławska przetrwała, zachowując walory architektoniczne i artystyczne – podkreśla Dariusz Kopciowski. Zaznacza, że to unikatowy zabytek w skali kraju: - Użytkowany nieprzerwanie od początków założenia, zachował budynki i budowle projektowane przez wybitnych twórców i ich wzajemne relacje przestrzenne oraz zasady kompozycyjne ogrodu wraz ze świadomymi powiązaniami z naturalnym krajobrazem rzeki Wisły.