Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Krynica. To najstarsze mauzoleum w kształcie piramidy i najwyższa tego typu budowla na terenie Polski

Jolanta Masiewicz
Jolanta Masiewicz
PrtSc Piramida Ariańska /ENG Subs yu tube
Najstarsze polskie mauzoleum w kształcie piramidy, wieża ariańska znajduje się w Krynicy, w gminie Krasnystaw. Prawdopodobnie zbudowano ją w miejscu wczesnośredniowiecznego grodu z okresu wczesnoplemiennego. Tak wynika z badań naukowców, którzy ustalili to dzięki zastosowaniu lotniczego skanowania laserowego. Miejsce to jest otoczone aurą tajemniczości i niezwykłości. Zobacz zdjęcia w naszej galerii. Kliknij w przycisk "zobacz galerię" i przesuwaj zdjęcia w prawo - naciśnij strzałkę lub przycisk NASTĘPNE.

Wieża ariańska w Krynicy powstała na początku XVII wieku i jest najstarszym na terenie Polski grobowcem zwieńczonym konstrukcją w kształcie piramidy. Wszystko wskazuje na to, że było to miejsce ostatecznego spoczynku szlachcica, podkomorzego chełmskiego Pawła Orzechowskiego. Ponieważ był on arianinem wiadomo było, że nie będzie dla niego miejsca na cmentarzu dla katolików. Prawdopodobnie z tego powodu szlachcic zdecydował się na tak ekscentryczny pochówek - uważają naukowcy, którzy badali to miejsce.

To tajemnicze miejsce obrosło wieloma legendami.

Z 1867 pochodzi relacja wspominająca o przekazie, według którego:

"lud miejscowy złożył w tem grobisku wielkiego grzesznika, potępionego za przekroczenie czwartego przykazania Boskiego, a takim spoczynek w ziemi poświęconej bywa wzbroniony. Przechowują więc tam podanie, jakoby przed wiekami mieszkał w zamku krupskim wyrodny syn, który ze sknerstwa wysyłał tajemnie matkę swoją na żebraninę i gdy ta pewnego dnia w ciężkiej zimie powróciła z niczem, nie puścił jej do mieszkania i pozwolił aby na drodze zmarła. Skoro wieść o tym niecnym postępku rozniosła się, a on także zakończył życie, lud wykopał zmarłego z chrześcijańskiego cmentarza i zagrzebał w lesie na grobisku. Ale że i tam złe nie dawało ludziom pokoju i do niejednego przyczyniło się śmierci, aby więc temu zapobiec, wystawioną została kaplica na grobisku".

Z kolei w 1890 Oskar Kolberg wspominał o skarbach rzekomo ukrytych w grobisku:

"W pobliżu Krupego mają być – wedle podania – skarby w kopcu piramidalnym czyli grobowcu, leżącym w znacznej części w gruzach; wszelako skarbów tych z obawy licha czyli złego, lud wcale nie szuka".

Miejscowi mieszkańcy mówią, że piramida skupia potężną energię, która wykorzystywana była do złych celów i została wzniesiona jako miejsce magicznych obrzędów. Legenda ta jest tak bardzo żywa, że okoliczna ludność stroni od tego miejsca. Nawet obecnie turystów przestrzega się przed żmijami, które występują tutaj i w pobliskim zamku w Krupem w ogromnych ilościach.

Piramida na zalesionym wzgórzu

Wzgórze na którym stoi piramida ariańska znajduje się na kompletnym odludziu, w totalnej głuszy, w pobliżu nie ma żadnych zabudowań. Wygląda na to, że to miejsce nie było wybrane przypadkowo na zbudowanie tak niezwykłego grobowca.

Piramida w Krynicy uważana jest za najwyższą tego typu budowlę na terenie współczesnej Polski. Jej podstawa została zbudowana w formie kwadratu o długości boku około 6 metrów. Jej czubek widoczny jest z daleka ponad lasem, a jej wysokość wynosi około 20 m.

Wykonana z kamienia uzupełnionego cegłą. Jest częściowo otynkowana. Posiada wewnętrzną kryptę. Do środka prowadzi otwór wejściowy, wyposażony w kratę. Na trzech ścianach budowli znajdują się okrągłe otwory pełniące funkcję okien. Piramida posiada także drugie wejście znajdujące się poniżej poziomu gruntu. Być może wiedzie ono do pomieszczeń piwnicznych. Grubość fundamentów to 150 cm, a ścian – 80 cm. Sklepienie o konstrukcji kolebkowo-krzyżowej, spływające na narożne pilastry.

Grobisko czy ariańska świątynia?

Chcąc dotrzeć do piramidy w Krynicy jadąc od Krasnegostawu, mijamy ruiny XVI wiecznego zamku w Krupem. W 1577 roku zamek w Krupem przeszedł na własność kasztelanica chełmskiego Pawła Orzechowskiego, który wtedy przystąpił do jego rozbudowy nadając budowli renesansowy kształt.
Ponoć zamek w Krupem miał łączyć z piramidą podziemny tunel, który jednak nigdy nie został odkryty. Niektórzy twierdzą, że piramida została wybudowana jako grobowiec, inne źródła mówią iż był to kościół ariański ponieważ Orzechowski był arianinem.

Niezwykła historia zamku w Krupem i wieży, tzw. piramidy Orzechowskich w Krynicy, w gminie Krasnystaw, została opisana i wydana w publikacji „ Niecodzienny przewodnik po niecodziennych zabytkach”. To najciekawsze i najstarsze zabytki w gminie Krasnystaw, położone na szlaku ariańskim, a związane z Braćmi Polskimi zwanymi potocznie arianami.
Autorem tekstów jest archeolog Konrad Grochecki z Muzeum Regionalnego w Krasnymstawie. Książka zawiera również wiele ciekawych zdjęć, rycin i map, pozyskanych z różnych źródeł, w tym z krasnostawskiego muzeum, zbiorów bibliotecznych i państwowych archiwów.

Niestety mauzoleum jest w kiepskim stanie technicznym.

Obiekt uszkodzony podczas II wojny światowej, został poddany renowacji w latach 1956-1957. Wraz z Górą Ariańską został uznany za pomnik przyrody nieożywionej w 1983. Zaplanowana renowacja tego obiektu przez gminę Krasnystaw nie doszła do skutku ze względu na brak funduszy. Ostatnie szeroko zakrojone prace konserwatorskie zabytku miały miejsce w latach 50-tych XX wieku. Miejsce to oprócz naukowców budzi też ogromne zainteresowanie turystów, którzy tworzą bardzo ciekawe filmy i zamieszczają na You Tube.

Aż trudno uwierzyć że XVII-wieczny zabytek, nie doczeka się odrestaurowania. Trzeba mieć zatem nadzieję, że filmów na temat tego miejsca będzie więcej - a być może zwrócą one uwagę na to, że warto zadbać o tak nietypowe zabytki. Jest to przecież jedna z dwóch piramid na terenie Polski i w dodatku najwyższa! - pisze youtuber z Gdańska, który przebywał na terenie powiatu krasnostawskiego i przysłał nam ciekawy film o piramidzie w Krynicy.

Film o piramidzie w Krynicy możecie obejrzeć pod tym linkiem:https://www.youtube.com/watch?v=nZl_gntJqGU&t=1s

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Powrót reprezentacji z Walii. Okęcie i kibice

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Krynica. To najstarsze mauzoleum w kształcie piramidy i najwyższa tego typu budowla na terenie Polski - Lubelskie Nasze Miasto

Wróć na pulawy.naszemiasto.pl Nasze Miasto